Οδός Διαμαντή Λαζαρίδη θα ονομαστεί ο δρόμος ο οποίος διανοίχτηκε πρόσφατα δυτικά του Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας.
Η τελετή θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 20 Ιουνίου στις 7 το απόγευμα.
Η πρωτοβουλία αυτή του Δήμου Δράμας αποτελεί φόρο τιμής στον σημαντικό αυτόν Δραμινό, άνθρωπο των γραμμάτων και του πολιτισμού, που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή.
ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
1928-2019
Γεννήθηκε στις 31 Μαρτίου 1928 στο Σιδηρόνερο Δράμας, από γονείς Πόντιους, που καταγόταν απ’ την παραθαλάσσια Βαδισάνη (Φάτσα). Γονείς του ο Θεμιστοκλής Λαζαρίδης και η Παρασκευή, το γένος Κατσίδου.
Ο πατέρας του κατά την περίοδο της Γενοκτονίας στρατεύτηκε δύο φορές στα Τάγματα Εργασίας, την πρώτη το 1918 στο Ερζερούμ, απ’ όπου δραπέτευσε για να επιστρέψει στα χωριά της Φάτσας, τη δεύτερη το 1921, όπου επειδή γνώριζε την τουρκική, ο Αξιωματικός του Τάγματος τον αξιοποίησε ως διερμηνέα κι όταν πήρε μετάθεση στη Σαμψούντα, τον πήρε μαζί του. Εκεί συμμετείχε σε μυστική οργάνωση, της οποίας το συντονισμό είχε ο Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος, με κύριο έργο τη φυγάδευση ανταρτών και φυγόδικων στη Ρωσία. Το ’22, εξαιτίας της πληροφόρησης που είχε απ’ τη θέση του, καταλαβαίνει ότι όλα θα γίνουν χειρότερα και στέλνει γράμμα στη σύζυγό του Παρασκευή να φύγει με τα παιδιά στην Ελλάδα, πράγμα που γίνεται. Απολύεται το 1923, έρχεται στην Ελλάδα και βρίσκει την οικογένειά του στα Γιάννενα. Τους πηγαίνει στην Καλαμαριά, όπου όμως είχε συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός προσφύγων, ενώ οι άθλιες συνθήκες και η υγρασία στέλνουν πολλούς στο θάνατο. Μεταξύ αυτών αρκετοί απ’ την οικογένεια του Διαμαντή, όπως η 4 ετών αδελφή του Χαρίκλεια. Ένας Θείος του που υπηρετούσε στη διεύθυνση εποικισμού Δράμας τους μιλά για τα όμορφα χωριά βόρεια της Δράμας, που έχουν καλό και υγιεινό κλίμα. Έτσι εγκαθίστανται στο Σιδηρόνερο. Εκεί αναδεικνύεται η ηγετική φυσιογνωμία και η ανιδιοτελής προσφορά του πατέρα του στους κατοίκους, γεγονός που εκτιμούν οι κάτοικοι του χωριού, επιλέγοντάς τον για 4 συνολικά τετραετίες Πρόεδρο της Κοινότητας.
Ο Διαμαντής, 5 χρόνια μετά την εγκατάσταση της οικογένειας στο Σιδηρόνερο είδε για πρώτη φορά το φως του κόσμου, 3ο παιδί μεταξύ των 6 αδελφών του. Προηγήθηκε η Χαρίκλεια (1919), η Έλλη (1926), ο Γιάννης (1927, που πήρε το όνομα του παππού του που είχε πεθάνει στις εξορίες), ο Διαμαντής (1928), ο Ρήγας (1930) και ο Βύρων (1935).
Μετά την αποφοίτηση απ’ το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του φοιτά στο Γυμνάσιο Δράμας, ακολουθεί η Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια αρχίζει η ωραία περιπέτειά του ως Δασκάλου σε διάφορες πόλεις και χωριά: Περιστεριά, Καλλίφυτο και Παρανέστι Δράμας, στην πόλη της Δράμας και μετά στη Θεσσαλονίκη. Διετής μετεκπαίδευση στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης και αποφοίτησή του απ’ το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γίνεται Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων στην περιοχή Γιαννιτσών, αποσπάται στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας, επιστρέφει στα Γιαννιτσά και στη συνέχεια στις περιοχές Ηλιούπολης και Κηφισιάς. Το 1983, συνταξιοδοτείται με 34 χρόνια υπηρεσίας.
Μέλος του ΔΣ της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ) για 25 χρόνια, απ’ το 1985 μέχρι το 2011. Απ’ το 2005 αποσύρεται στο χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε, το Σιδηρόνερο.
Κατά την 25ετία του στην ΕΠΜ υπηρετεί ως Γενικός Έφορος και Αντιπρόεδρος, με αυξημένες υποχρεώσεις και ευθύνες, λόγω μακράς απουσίας του Προέδρου στη Θεσσαλονίκη και την Κύπρο. Κατά γενική ομολογία ανταποκρίνεται με απόλυτη επιτυχία σ’ αυτές τις υποχρεώσεις και ευθύνες.
Όλα αυτά τα χρόνια το κτίριο της ΕΠΜ έγινε δεύτερο σπίτι του. Από το μουντό διαμέρισμα της Κολοκοτρώνη 25 στο γιαπί της ΕΠΜ, όπου στην αρχή υπήρχε μόνο το υπόγειο και το ισόγειο, ενώ με συνεχείς αγώνες και προσπάθειες, στις οποίες πρωτοστατεί ο ίδιος, σιγά-σιγά χτίζονται και οι υπόλοιποι όροφοι, με αποκορύφωμα τη δημιουργία του Μουσείου του Ποντιακού Ελληνισμού.
Περισσότεροι από 20.000 τόμοι του Αρχείου Πόντου, που μέχρι τότε ήταν διασκορπισμένοι σε διάφορες αποθήκες συγκεντρώνονται με δικές του προσπάθειες και τοποθετούνται ταξινομημένοι στο υπόγειο του κτιρίου της ΕΠΜ. Με συνεχείς προσπάθειες αλλά και επιδέξιους χειρισμούς κατορθώνει να συγκεντρώσει πόρους για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία της Επιτροπής. Είναι χαρακτηριστική η μεγάλη προσφορά των Αδελφών Σουμελίδη, 30 εκατομμυρίων δραχμών για το Μουσείο και 52 εκατομμυρίων δραχμών για το αποθεματικό της ΕΠΜ. Αξίζει να τονιστεί, ότι οι δωρητές στη σχετική πράξη δηλώνουν ότι έχουν εμπιστοσύνη στο Διαμαντή Λαζαρίδη ότι θα διαχειριστεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ποσό της δωρεάς.
Γνωστοποιεί το έργο της ΕΠΜ στέλνοντας τις εκδόσεις της στα Πανεπιστήμια και την Ακαδημία Αθηνών, γεγονός που συντέλεσε στη βράβευση τελικά της ΕΠΜ από τη δεύτερη.
Δεν ήταν μόνο σεμνός κι ακούραστος εργάτης. Έχει μελετήσει σε βάθος και είναι εξαιρετικός γνώστης της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού. Σημαντικό είναι και το επιστημονικό έργο του:
-ΑΠ, τ. 45ος: “Ο οπλαρχηγός Σάββας Παπαδόπουλος / ανέκδοτο έργο για τη ζωή και το έργο του”
-ΑΠ, τ. 48ος: “Τα δημοσιεύματα του περιοδικού Ξενοφάνης για τον Πόντο”
-ΑΠ, τ. 49ος: “Η μονή και τα ιεροδιδασκαλείο Πρασάρεως του Πόντου”
-ΑΠ, τ. 50ος: “Άνθιμος Παπαδόπουλος: Σύντομη βιογραφία”
-Το αποκορύφωμα του επιστημονικού του έργου είναι η μονογραφία του “Στατιστικοί πίνακες της εκπαιδεύσεως των Ελλήνων του Πόντου, 1821-1922”, ένα μεγάλης αξίας έργο 560 σελίδων, που δημοσιεύθηκε στο Αρχείο Πόντου, Παράρτημα 16 (1988). Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο με ένα τεράστιο πλήθος στοιχείων που αναφέρονται στην εκπαίδευση των Ελλήνων του Πόντου, το οποίο έδωσε την ευκαιρία στους επόμενους ερευνητές να “χτίσουν” νέες μελέτες στηριζόμενοι σ’ αυτό.
Η προσφορά του στην ΕΠΜ συμπυκνώνεται στις φράσεις: μακροχρόνια σεμνή παρουσία, συνεχής και ανιδιοτελής προσφορά, αγώνας και αγωνία για τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας της, αφοσίωση στο στόχο και αγάπη. Σαν απλός στρατιώτης.
Φρόντιζε το εκδοτικό έργο της ΕΠΜ σαν δικό του έργο. Πονούσε για την ΕΠΜ, φρόντιζε για την εξεύρεση πόρων για τη λειτουργία της. Να βρίσκει ανθρώπους της προσφοράς δίπλα του. Ήταν και παρέμεινε εργατικός και αγαπητός. Υπηρετούσε το στόχο, χωρίς να επηρεάζεται από μεμψιμοιρίες και άδικες συμπεριφορές απέναντί του. Με το έργο του απέδειξε ότι σεβάστηκε το παρελθόν, τίμησε το παρόν και άνοιξε θετικές προοπτικές για το μέλλον της ΕΠΜ.